Waterlinieommetje Nieuwpoort

Samen met Schoonhoven kon Nieuwpoort de Lek en dus de toegang tot Holland beheersen. Beide plaatsen kregen daarom binnen de Hollandse Waterlinie een belangrijke verdedigingsfunctie en werden tot vestingstad omgebouwd. Nieuwpoort kreeg na het Rampjaar 1672 een hoge omwalling met zes bastions, een brede gracht met aan de oostkant een beer en een toegangspoort aan de zuidkant. De nieuwe vesting moest de doorgang over de zuidelijke Lekdijk beheersen. Samen met Schoon­hoven aan de andere kant van de Lek grendelde het de rivier en de dijken af voor vijandige land-en vaarbewegingen.  Om het omliggende gebied gecontroleerd te kunnen laten inunderen werd een inlaatsluis ge­bouwd voor water uit de Lek. De sluis is aange­legd onder het stadhuis, zodat personen die tegen inundatie waren geen sabotage konden plegen. Aan de Waterlinie herinneren nog de vestingwallen, stadhuis met sluis en Arsenaal. Bent u tenslotte uitgewandeld of- gefietst? Dan kunt u terecht bij de cafés en terrassen in het centrum van dit pittoreske stadje.

Nieuwpoort, parel van de Waterlinie

Aan de overkant van de rivier ligt Schoonhoven. Nieuwpoort en Schoonhoven konden samen de Lek en dus de toegang tot Holland met hun geschut beheersen. Beide plaatsen kregen daarom binnen de Hollandse Waterlinie een belangrijke verdedigingsfunctie en werden tot vestingstad omgebouwd. Tijdens de Franse inval in 1672 werd dit gedeelte van de Lek verdedigd door oorlogsschepen. Ook de toegangswegen en rivierdijken moesten vanuit de vestingen bewaakt worden. Vanwege de strategische ligging aan de Lek tegenover Schoonhoven werd na 1672 besloten het stadje beter te verdedigen. Nieuwpoort kreeg een hoge omwalling met zes bastions, een brede gracht met aan de oostkant een beer en een toegangspoort aan de zuidkant. De nieuwe vesting moest de doorgang over de zuidelijke Lekdijk beheersen. Samen met Schoon­hoven aan de andere kant van de Lek grendelde het de rivier en de dijken af voor vijandige land-en vaarbewegingen.  Om het omliggende gebied gecontroleerd te kunnen laten inunderen werd een inlaatsluis ge­bouwd voor water uit de Lek. De sluis is aange­legd onder het stadhuis, zodat personen die tegen inundatie waren geen sabotage konden plegen..

IZI TRAVEL

Wilt u de wandelroute maken via IZI-TRAVEL? Hier volgt een korte uitleg hoe u de digitale routebeschrijving te zien krijgt:

• Klik met uw muis op deze downloadlink.
  Ook op de telefoon is het mogelijk om de website te openen. Druk daarvoor ook op de downloadlink.
• Als u de QR-code wilt gebruiken, kunt u deze met de telefooncamera scannen. Open de camera app en houdt de QR-code goed in beeld. Na een paar seconden ziet u, als het goed is, de website in beeld komen. Druk op de link, nu ziet u de route voor u.

• U kunt op de bezienswaardigheden drukken voor de audiofragmenten. Deze krijgt u ook automatisch te horen als u de wandelroute aflegt.

KOMOOT

Wandeling

1. Vertrekpunt is de parkeerplaats bij de Buitenhaven. De Buitenhaven had vroeger een open verbinding naar de Lek. Bij hoge waterstand moest men dan balken aanbrengen in de coupure. Links aan de overzijde ligt Schoohnoven. Schoonhoven en Nieuwpoort konden gezamenlijk de tussen liggende versmalling in de Lek beheersen. Tijdens de oorlog van 1672 werd dit gedeelte van de Lek ook verdedigd door militaire schepen.
2. Het kanon dateert uit 1817 en staat op een rad-affuit (as met spaakwielen). De positie van het kanon laat zien hoe de schuine flank van het aanliggende bastion (de face) werd gedekt.
3. Hier ligt de beer van het oostelijke middenbastion. Bovenop staan twee monniken.
4. Vervolg van de weg over de courtine (vestingwal tussen twee bastions). Aan de linkerkant ligt de vestinggracht.
5. Waar de Nieuwpoortse Weg via een doorgang in de wal (coupure) de stad binnenkomt, stond vroeger de Gravelandse of Alblasserwaardse Poort. Gedurende lange tijd was dit de enige toegangspoort tot de vesting.
6. Het slootje langs het grindpad is een restant van de middeleeuwse stadsgracht. De gracht loopt nog even door aan de andere kant van de Nieuwpoortse Weg.
7. Aan de overzijde ligt het zuidwestelijke bastion, met een begraafplaats. In vrijwel alle vestingsteden van de Hollandse Waterlinie werden na het opheffen van de vestingstatus parken en begraafplaatsen op de bastions aangelegd.
8. Tussen het zuidwestelijk bastion en het westelijk middenbastion zien we de courtine (wal of muur tussen bastions) met daarvoor een tenaille (losse onderwal).
9. Het Oude Stadhuis dateert van 1697. Onder dit statige gebouwtje ligt een overkluizing uit 1696 boven een inlaatsluisje. Deze sluis kon worden gebruikt bij het inunderen van de polders in de directe omgeving van Nieuwpoort. Het stadhuis is over het sluisje gebouwd, zodat tegenstanders van inundatie er niet bij konden komen. Aan de zijkant van het stadhuis treft men stenen aan die verschillende waterhoogten van hoog water of overstromingen aangeven.
10. De Nederlands Hervormde kerk stamt uit 1420. In 1774 werden het meest westelijke deel en de toren gesloopt en vervangen door een nieuwe westgevel en een koepeltoren.
11. Het Arsenaal dateert uit 1781. Nadat Nieuwpoort zijn vestingstatus had verloren, fungeerde het gebouw onder meer als opslagruimte, als zilverfabriek en als gemeenschapshuis